Гастрономик туризм — Франция ошхонаси

Французлар она сўтиданоқ ҳаётни лаззатли қилиш истагини сингдириб ўсади. Ва Францияга гастрономик тур харид қилган ҳар бир киши бахтга тўла ҳаётни тўла ҳис қила олади.

Бироз тарих

Айтишларича, француз ошхонаси машҳурликни ҳануз ўн бешинчи асрдан бошлаган. Унинг ривожланишига маврлар анъаналари катта таъсир кўрсатган — нафислик ва назокатлик улардан олинган. Таомларга нозик ҳид бериш учун уларни тайёрлашда сувни гулбаргларда дамлатишар, таъмнинг шоноворати бодом, шакар ва сут билан яратилади. Таомларга юқироқ ранг бериш учун шафран қўлланилар эди.

Ўн олтиинчи аср гастрономик таъбларнинг сезиларли ўзгариши билан эслатилади, бу жараёнга итальян ошхонаси катта таъсир кўрсатган. Унинг таъсири билан ширин таомларга оқибатда тузли ва аччиқ навлар қўшилиб борди. Ана ўша даврда франсузлар таомдан олдин яхшигина бокал шараб ичиш қоидасини жорий қилишган.

Ҳозирги француз ошхонаси кўп жиҳатдан Людовик XIII ҳукмронлиги даврида шаклланган. Унинг таомларга бўлган катта талаби сарой ошпазларини барча маҳорати ва фантазиясини ишга солишга мажбур қилган, то уларнинг кулинар шедеврлари талабчан ҳукмронга ёқсин.

Француз ошхонасининг ўзига хос хусусиятлари

Француз ошхонаси дунёга бир қанча ўзига хосликлари билан машҳур. Булардан бири — кўп турли соусларнинг мавжудлиги: демиглясс, велюте, майонез, тартар, бешамель каби. Уларни қўшиш оддий таомни ҳам наънавий даражага олиб чиқади. Яна бир хусусият — шўрвалар хилма-хиллиги; энг кўп маъқул кўриладиганлари — крем-шўрвалар, одатда Францияга тур харид қилган туристларга кечки овқатда таклиф қилинади.

Галлардан замонавий француз ошхонасига кўп турли сабзавотларни кўп ишлатиш анъанаси қолган, улар анъанавий таомларнинг асосини ташкил этади (каштаны по-севенски, жардиньер, рататуй). Бундан ташқари, француз ошпазлари кўплаб балиқ ва турли гўшт турларидан, шу жумладан қуш гўштидан ҳам фойдаланадилар. Ички органлар ҳам эътибордан четда қолмайди. Дениз маҳсулотлари орасида эса устрицаларга алоҳида рағбат бор.

Таомларга махсус нафислик ва шовқин бериш учун француз ошпазлари тайёрлаш жараёнида кўпинча ликёрлар ва шароб каби спиртли ичиқликлардан фойдаланадилар. Бу орқали таомларга нозик хушбўйлик ҳамда уникахос даҳалар келтирилади.

Бургундия

Франциянинг шарқида тарихий, асрлар давомида ривожланган кулинария анъаналари билан машҳур ҳудуд жойлашган. У Бургундия деб аталади ва Бургундияга гастрономик тур харид қилган туристларни тўқ ва жуда мазали таомлар кутмоқда. Бу таъмни шунга ўхшаш манзараларни кўриб чиққандан сўнг янада бахтга ўринлик ҳис қиласиз, масалан:

• Abbaye Vézelay (аббатство Везле) — деярли Европа ўрта асрларининг асосий зиёрат марказларидан бири ҳисобланади.
• Parc naturel régional du Morvan (Национальный парк Морван) — Бургундиянинг марказий қисмида жойлашган қўриқхона.
• Ville de Semur-en-Auxois (Деревня Семюр ан Оксеруа) — унинг ташрифи сизга ҳақиқий ўрта аср уйқуҳисини беради.
• Cathedrale Saint-Lazare d’Autun (Собор Святого Лазаря в Отене) — безаклари ҳайкаллар, барельефлар ва «Қўрқинчли суд» саҳнасини акс эттирувчи горельефлар билан безатилган.

Бургундияга дам олишга келган ҳар бир туристга албатта улиткаларни таъм синаш таклиф қилинади. Кўпчилик ошпазларга кўра, ана шу таом минтақанинг визит карточкаси ҳисобланади. Улиткаларни тайёрлашда фақат ёғли мой, зираворлар ва ўтлардан фойдаланилиши бу таомга ўзига хос, ёрқин таъм беради.

Алоҳида эътиборга сазовор бўлгани — пишлоқлар, улар Moutarde de Dijon билан муносиб рағбатлашади. Туристлар орасида энг машхурлари Bria Savaiar ва Époisse (Брия Савайяр ва Эпуас) бўлиб, улар деярли ҳар бир деликатес дўконида сотилади.

Прованс

Прованс — Provence-Alpes-Côte d'Azur ҳудудининг бир қисми бўлиб, Франциянинг жанубий ғарбида жойлашган. Иқлими бу ерда илиқ ва юмшоқ бўлиб, бу зираворлар, ўтлар, мевалар ва сабзавотлар кўп ҳосил бўлишига ёрдам беради. Сабзавотлар орасида кичик роза артишоклар, қалампир, помидор ва Cavaillon (Кавайон) навли қовунлар айниқса машҳур. Баъзи маҳаллий ресторанлар сизга нодир ва қимматли диликатес — қора трюфельни татиб кўриш имконини беради.

Провансга гастрономик тур харид қилган туристларга турли хил гўшт навларини синаб кўриш имконияти таклиф этилади, аммо билимдонлар албатта систеронлик(author's) дан тайёрланган қозиқча ёки систерон ҳудудига хос қозон гўштидан тайёрланган таомни буюртма қилиб кўради. Унинг мазаси ҳар хил соуслар билан ўзгариб туради. Ўртаер денгизи соҳилига чиқиш имконияти турли хил балиқ ва дениз маҳсулотларидан тайёрланган озиқ-овқатларнинг турли хилини туристлар ва дам олувчиларга тақдим этишга имкон беради — масалан, кальмар ва осьминог гўшти.

Париж

Учинчи республика пойтахти романтика муҳитига тўла ва кулинар анъаналари билан ҳайратга солади. Парижга гастрономик турнинг мантиқий бошланиши — petit déjeuner parisien (классик парижлик тонг овқати), буни бир пиёла қаҳва, круассанлар ва кичик джем идишчасисиз тасаввур қилиш қийин.

Тушлик учун париж ресторанларидан бирига бориш керак, уларнинг кўпчилиги олий даражали ошхоналар бўлиб, Красный гид MICHELIN га киритилган. Уларда меҳмонларга энг юқори даражада хизмат ва ажойиб ошпазчилик таклиф этилади. Агар сиз уларга ташриф буюрмоқчи бўлсангиз, ўзингизни ўрдак оёғи (ўрдак оёғи)ни мевали соус билан ёки гребешкаларни олма чипсалари билан беҳишт қилиб кўринг. Кечки овқатни эса албатта классик француз фондани билан якунланг.

Қуйида айрим машхур мешлен ресторанлари, ўзининг наънавий таомлари билан танилганлар рўйхати:

• L'Ambroisie — ресторан, MICHELIN томонидан уч юлдуз билан мукофотланган.
• Le Grand Véfour — ресторанининг ташкил этилган йили 1784. У энг қадимги париж ресторани бўлиб, икки юлдуз MICHELIN га эга.
• Le Meurice — уч юлдуз MICHELIN.
• Alain Ducasse au Plaza Athénée — уч юлдуз MICHELIN.

Шампань

Бу ҳудудга турларни покупают туры асосан шарабчилик анъаналари билан танишиш учун олиб борилади. Шампаньга бориб Chaource ва Langres (Шаурс ва Лангр) пишлоқларини татиб кўрмаслик — деярли учиб ўтмасликка тенг. Ҳудуднинг нонвойхона маҳсулотлари ҳақида ҳам шундай дейиш мумкин:

• Profiterole (профитроли);
• Croissant (круассаны);
• Parfait (парфе);
• Clafoutis (клафути);
• Macaron (печенье Макарон);
• Truffle (шоколадные трюфели).

Лион

Уни француз ошхонасининг марвориди деб атайдилар. Ҳар қадамда меҳмондўст бушонлар — кичик ресторанлар эшиклари очиқ ҳолда бўлиб, лион ошхонаси анъаналари поклик билан сақланади. Меҳмонларга қуйидаги таомлардан бирини танлаш таклиф қилинади:

• Бресс Блю — маҳаллий фермерлар томонидан тайёрланган пишлоқ.
• Перужские галеты — лион гастрономиясининг ёқимли мўъжизи.
• Рамекен — бунчалик қуруқ пишлоқки, уни истеъмол қилишдан олдин ёғда эритиб, саримсоқ билан себиш лозим.
• Брессарские циплята.
• Иссиқ улиткалар, гренобль ёнғоқлари билан таъйёрланган.
• Романский понь — подношение, унга крона кўриниши берилган.
• Қора трюфеллар.

Француз гастрономик туризм одатда беш йўналишга бўлинади:

1. Гедонистлар учун — маршрут жойлар эмас, балки бутун мамлакат бўйлаб машҳур ресторанлар асосида тузилади.
2. Маълум бир маҳаллий маҳсулотларни ишлаб чиқариш жараёнлари ўрганилади: туристлар хўжаликлар, фабрикалар ва фермаларга бориб, у ерда ишлаб чиқарилган маҳсулотларни татиб кўришади.
3. Энг ёпиқ ва йўқолган бурчакларга саёҳат — у ердан ўзига хос таъмга эга бўлган таомлар ёки маҳсулотларни топиш мақсад қилинган.
4. Туристлар турли кулинар мактабларга олиб борилади, уларга кулинар курслар ёки мастер-класслар ўтиш имконияти таклиф этилади, шунингдек семинарларда иштирок этиш мумкин.
5. Бир неча йўналишни бирлаштиради.

Франция бўйлаб гастрономик тур харид қилиб, турист мазали таом ва саёҳатлар оламида унутилмас содиротга тайёр бўлади. Сиз нафақат янги таъмларни кашф этасиз, балки бу гўзал мамлакатнинг маданияти ва анъаналари билан танишасиз.