Ялтироқ, оқ қумли соҳиллар, тунук сувга эга бирюз рангидаги лагуналар ва барчага машҳур бош суяк рифлари — уларда денгиз флораси ва фаунанинг ғаройиб ва сирли сувости аҳллари ҳаёт кечиради... Бу ороллар одамни мафтун этади, ўзнинг очиб бергиси келадиган ҳаловатга солади ва сизни ширин бир...

Мальдивлар шимолдан жанубга 820 километр ва шарқдан ғарбга 120 километргача чалён. Улар 1196 та оролдан иборат бўлиб, 26 та атолл шакллантиради ва Цейлондан жануб-ғарб томонга 640 километр масофада жойлашган. Бу ороллар океан пухтасига чуқурдан кўтарилган тоғ чаққунлари ўстида шаклланган, улар тирик ва ўлган маржанлар ҳамда денгиз ҳашаротлари қолдиқлари билан босилиб қолган. Сув остидан кўтарилган қисми камдан-кам ҳолларда денгиз сатҳидан икки метрдан ортиқ чиқади ва сочли тропик ўсимликлар билан қопланган. Энг баландга кокос дарахтлари...

Кичикроқ оролларда қадрсиз қумли соҳиллар бор ва, қизиқ томони, улар эрозиядан анча муҳофаза қилинган. Аммо умумий шартларда Мальдивлар секин-аста ботмоқда — океан ва унинг аҳли маржанларни эритмоқда. Прогнозларга кўра, ажойиб архипелаг томондан юзадаги ҳаётни яна 200 йилдан ортиқ сақлаб қолиш анча қийин. Альбатта, агар халқаро ҳамжамият илм-фан ёрдамида буни қутқариш йўлини топмаса.

Мальдивлар учун зиддиятсизлик рецепти

Бу мўъжизани, ҳатто Мальдив ерларига қадам қўйишдан олдинроқ кузатиб қолиш мумкин. Хулуле халқаро аэропортига ёниб келишда сиз ўзингизни тўғридан-тўғри океан чуқурига чўкиб кетаяпмисиздек ҳис этасиз — чунки парвоз-қутиш йўлаги ва у билан илдизланиб турган кичик терминал биноси атрофи томондан сув билан ўралган.

Туристлар келишда уларни дони деб аталувчи чопқинча бот-қайиқларда ёки баҳр трамвайларига ўхшаш катерларда ўтиртиришади ва сотиб олинган йўл бўйича ороллардаги меҳмонхоналарга олиб боришади. Меҳмонлар фақат ташқи томондан Мальдив Республикаси пойтахти Мале кўринишини кўрадилар — у Хулулега яқин жойлашган, кичик пролив билан ажралган. Ушбу шаҳарни кўриш учун сиз экскурсия буюртма қилсангиз, сиз яна дони ёки трамвайчада олиб кетиласиз. Ороллар орасидаги бошқа алоқа воситалари деярли йўқ, шунинг учун Малега бўладиган экскурсиялар одатда унга нисбатан яқин жойлашган меҳмонхоналар томонидан ташкил этилади.

Мальдивлардаги аҳоли (тахминий 350 минг одам) фақат 202 оролни аҳолилаштиради — қолгани одамсиз. Бу маҳаллий ҳокимиятларга расмий маданий низолардан сақланиш сиёсати доирасида оммавий хорижий туризмни ривожлантиришга имконият берди. Маданий низо деб хорижликларнинг эркин одоблари билан ислом нормалари ўртасида қарши тўқнашувлар келиб чиқиши мумкин бўлган тушунмовчиликлар тушунилади — албатта, Мальдивлар мусулмон мамлакати. Норизо воқеаларни олдини олиш ва хорижликларни ислом қонунларининг қаттиқлиги билан четлатмаслик учун, Мальдив ҳокимияти тақрибан 100 та одамсиз оролни ажратиб, уларга энг қулай дам олиш учун зарур бўлган барча иншоотларни қурди. Натижада, дейдиган бўлсак, ҳам қорақалпоқ қувончли, ҳам меҳмонлар эркинликда дам олади — маҳаллий аҳолини шок қилмасдан; бу туристик резервациялардан деярли ҳеч ким яшамайди (албатта хизмат кўрсатадиган ходимлардан ташқари).

Шунинг учун спиртли ичимликларни доимий истеъмол қилишни хуш кўрувчилар тўлиқ тинч бўлишлари мумкин: Мальдивларда ичимликлар мавжуд, аммо фақат мўлжалланган жойларда — барларда ва ресторанларда. Аммо олиб кетиш учун сотилмайди, ва спирт сотиб олиш учун махсус дўконлар ҳам йўқ. Шу билан бирга, Мальдивларга келтирилган алкогол нозиклиги туфайли қиммат. Ва ўз мулкидан етарли ёки қарийб етарли миқдорни олиб келиб, тежаш ҳам амалга ошмайди — Мальдивларга спиртли ичимликларни олиб кириш қатъий тақиқланган. Қоидабузарлар тошлар билан жазоланмайди ва ҳатто зиндонга ташланмайди, лекин ҳаво майдонларида олиб келган водка, вино ёки пиво ушлаб олиниши мумкин. Биргина тасалли бўладики, олиб ўтилган барча нарсалар Мальдивлардан учиб кетишда қайтариб берилади. Аммо афсуски, бу энди ҳамма вақтнинг муаммоси эмас.

Алкоголдан ташқари яна бир қанча "маданий" чекловлар мавжуд: ёмириб ёки ярим ёмириб турган аёлларни кўрсатувчи журналлар ва шундай видеодискилларни олиб киришга рухсат берилмайди. Албатта, топлесла кювмонинг ўзига хос эмас (аёллар учун), ва умуман тўлиқ ёлғиз кийимсиз ювиниш ҳам тақиқланади (ҳам аёллар, ҳам...

"Вий" с яхши тугаши

Ўз оролингиздан одамсиз ёки маҳаллий, масалан балиқчи қишлоқларига боришингиз мумкин. Бир жойга маҳкамланишни истамаганлар учун сафари-катамаранда тур буюртма қилиш ва кечқурун барбекю билан бирга кичик оролларда дайвинг ва балиқчилик билан шуғулланиш яхши. Ёки оролдан оролга вертолёт ёки ... билан парвоз қилиш мумкин.

Албатта, Малега бориш — аниқроғи, сузиш — керак: дунёдаги энг кичик пойтахт (узунлиги 2,5 километр, кенглиги 1 километр) ва ягона мальдив шаҳри. Бу типик шарқ шаҳарчаси: оқ паст бинолар, тор бурчакли кўчалар ва умумий манзарадан алоҳида кўзга ташланадиган ўлкан тилла рангли купол билан катта Жума масжиди. Бу Мальдив оролларидаги энг йирик масжид бўлиб, бир вақтнинг ўзида 5000дан ортиқ кишини сиғдира олади. Яқинда эса бевосита тарихий Жума масжиди қориш минор билан, миллий қаҳрамонларнинг қабрлари ва ҳокимият оила аъзолари қабрлари мавжуд.

Мале шахрида шарқшаҳарчага хос бўлган барча нарсалар бор — бозорлар, дўконлар, эсдаликлар учун лавкалар, экзотик таомларни таклиф қилувчи кичик кафелар ва ҳ.к. Маҳаллий бозорлар — мева, сабзавот ва ҳунармандчилик базарлари — жуда жанжал бўлган кидай, овқат ва товарлар архипелагнинг бошқа оролларидан келтирилади. Харид қилишда билиб қўйиш керакки, Мальдивларда фақат банан ва кокос ўстирилади, қолган мевалар эса импортланади, бу албатта уларнинг нархи ва янги бўлишига таъсир кўрсатади.

Пойтахт музейида тош ҳайкаллар ва қадимги буддист ибодатхоналаридан олинган маржан композициялари, шунингдек мальдив султонларининг тахтлари намойиш этилган. Экспонатлар ороллар тарихидаги асосий даврларни, бизнинг эрамиздан аввалги II минг йилдан бошлаб денгизчиларга маълум бўлган воқеаларни тасвирлайди. Мальдивлар узоқ давр мобайнида мисрликлар, Месопотамия ва Ҳинд дарёси водийси аҳолиси томонидан Ҳинд океанини кесиб ўтаётганларида ортиқча тўхтиш нуқтаси бўлган. Архипелагга жинс равишда ҳижол қўйиш V асрда Ҳиндистон ва Сейлондан келган муҳожирлар орқали бошланган ва улар буддизмни олиб келган. Ҳануз жанубий атоллларда, хусусан кудаҳувадхо (Kudahuvadhoo) оролида куполли буддист ибодатхоналарнинг қалқонлари сақланган.

X асрдан бошлаб оролларга араб савдогарлар кела бошлади. Ўша даврда Мальдивлар "пулли ороллар" сифатида маълум эди, чунки уларда савдочиларга амалиётида валютанинг алмаш тили сифатида хизмат қилган каури мидиялари кўп эди. Араб маданий таъсири билан оролларда ислом кенг тарқалиши боғлиқ бўлиб, 1153 йилда ислом Мальдивларда давлат динига айланди. Бу воқеа гоголевнинг "Вий" сюжетини эслатадиган афсона туғдирди, фақат яхшилаб тугаши билан.

Бор вақтларда Мале талаб қилинган ва унда ҳар ойда денгиз джини Раннамаари учун бир гўзал қизни танлашар эди. У қизни кечаси ибодатхонада қолдиришар, эрталаб эса у ўлган ҳолда топилар эди. Бир куни араб Абу аль-Баракат навбатдаги қурбонни асраб қолиш учун унинг ўрнига ўтирди. Гоголевнинг Хома Брутга ўхшаб, у Қуръонни узлуксиз ўқиди ва эртага топишганида тирик ва соғ-саломат бўлган. Муқаддас китобнинг мўъжизаси ўша пайтдаги ҳукмдорни шундай ҳайратга солдики, у мамлакатни дарҳол исломга ўтказди ва султон унвонини олди (шу пайтдан бери Мальдивларда олти султон династияси ва 84 та...)

1557 йили Мальдивлар Гоа (Ҳиндистон)да базалашган португаллар томонидан эгалланди. Улар маҳаллий аҳоли билан муносабатларни улашмади — ўша вақтга келиб мальдивлар чиндан ҳам қатъий мусулмонларга айланган эди, ва португаллар уларни насронийликка ўтказишга мажбурлашди. Натижада 1573 йили маҳаллий мажлис аъзоларидан бири Мохаммед Такуруфаан ўз шериклари билан Малега ҳужум қилиб, барча португалларни йўқ қилди. Улар тўхтамади ва кейин ҳам Мальдивларни забт этишга ҳаракат қилди. XVII асрда мальдивлар Голландия ҳимоясини қабул қилишди, кейин Сейлон Британия ҳукмига ўтди ва 1835 йили султон Британия ҳимоясини эътироф этди.

Оролларнинг узоқлиги, яхши портлар ва ҳосилдор ерларнинг йўқлиги сабабли Британия ўз зиммасига фақат мудофаа масъулиятини олди ва Мальдивларнинг ички ишларига аралашмади. 1932 йили уларга конституция берди, унга кўра султонлик лавозими сайланадиган бўлди. Бироқ Совуқ уруш бошланиши билан Лондоннинг Мальдивларга қизиқиши ошди — 1948 йилги келишувга кўра Британия Мальдив ҳудудини "Британ ҳамжамияти мудофааси" учун чекланмаган фойдаланиш ҳуқуқини олди. 1956 йили архипелагнинг энг жанубий атолли Хан оролида Қироллик ҲАҚ лавозими учун база қурилиши бошланди.

1956 йили ҳукуматга келган Иброҳим Насир Ган ороли ижара шартномасини қайта кўриб чиқишни талаб қилди ва амалий равишда британларни чиқаришни талаб қилди, аммо жанубий атолллар аҳолиси, у вақтга келиб база қурилишида ишлаётганлар, британияликларни қўллади ва ҳатто ўз президентларини сайлаб, алоҳида давлатни эълон қилди. Насир орқага чекади ва йиллик ижара тўлови сифатида 100 минг фунт талаб қилиб, жанубий атолллар мустақиллиги ҳақидаги режалар бекор қилинди.

1965 йили Лондон Мальдивларга тўлиқ мустақилликни берди, аммо Ган оролидаги базани сақлаб қолди — 1976 йилгача Британия қуролли кучлари "Суэцдан шарққа" бўлган жойда катта қисмини қисқартиришгача. Ҳозир Адду атолли, давлат база жойлари билан бирга, Мальдивлар учун энг замонавий ва оригинал туристик объектлардан бири ҳисобланади. Британия у ердаги Хитаду ва Ган оролларини дамба билан боғлаб, автомобиль йўллари қўйди — Мальдивларда бунга ўхшаш йўллар фақат пойтахт Мале оролида мавжуд. Ҳозир туристлар у ерда велосипедларда юради. Адду атолли янада қизиқарли, чунки у ерда кичик бир тозасиёк кўл бор, унда кичик қизил-ўранж попугайлар гнездолайди ва учишдан чарчаган қорабўй товуқлари истироҳат қилади.

1968 йили султонлик институти бекор қилинди ва президентлик республика эълон қилинди. Шунингдек, Мальдивлар Британ ҳамжамиятидан чиқди (аммо 1985 йили қайта қўшилди). Шу вақтдан бошлаб мальдив сиёсий ҳаёти 1988 йилгача тўқнашувларсиз олиб борилди, кўриб турилдики, 1988 йили Шри-Ланкадан тахминан 300 та тамил яратонлари Малега қўнди ва амалдаги Президент Момун Абдул Гаюмни дегради. Улар Хулуле аэропортни ва ҳатто президент сарайини эгаллаб олишди. Аммо президент қўшни оролга ўтди ва Британ ҳамжамиятидан шерик сифатида Британия ва Ҳиндистонга ёрдам сўради. Биринчилардан бўлиб индийликлар етиб келишди. Коммандослар наёмчиларни бир зудликда маҳв қилди. У шу ҳодисалар хотирасига пойтахт музейида ўтқазилган милтироқлаб тешилган...

Мальдивлик талассани енгиш усуллари

Экскурсияга чиқиш учун сизда бу ёруғ, қуёш тўлаликдаги оролда, беш юлдузли меҳмонхона даражасидаги бунгало (ётоқхонага тенглаштирилган)да сизнинг террасадан тўғри ёниб турган қаттиқ иссиқ Индий океанининг соҳилига қомат билан чуқурланган ҳаловатни енгишга қудрат топиш керак.

Ҳамма нарса қўлингизда: бунгалоингздан ўн метрда денгиз, беш дақиқалик масофада бир неча ресторанлар бор — маҳаллий, европа, ҳинд, ланкий, тай, индонезия ва хитой таомлари. Бунгалода телескрин, асосий халқаро телеканаллар бор. Бунга 30 градус атрофидаги иссиқни (бироз нам) қўшинг — бу эса жуда бўшаштирувчи таассурот қолдиради, айниқса совуқ рус қишидан келган бўлсангиз. Эслатаман, менга шезлонгдан кўтарилиш ва тоғига чўмилган ўн метрли соҳилни босиб ўтиш учун катта қувват керак бўлди, ҳатто музлаткичдан ичимлик олиш учун уч метрага бориш ҳам мушкул бўлди.

Мальдивлик ташламанинг уддасидан чиқиш учун фақат экскурсиялар эмас, турли спорт воситалари ҳам бор: тренажёр заллари, теннис кортлари, пинг-понг, сув лижаси, сув мотосикллари, виндсерфинг, катамаранлар ва ҳ.к. Кечқурун дискотекалар, қўшиқ ва рақс мусобақалари ва бошқа дам олиш тадбирлари — масалан краб юришлари, уларни чегарасиз қизиқарли ташкил этадилар. Аниматорлар жуда малакали, бу болали оилалар учун алоҳида муҳим — бу жой оилавий дам олиш учун жуда мос.

Шунингдек, Мальдивлар — дайверлар учун ҳақиқий Макка. Ҳамма жаҳондан сувости сузиш мухлислари Боду-Банана ёки Бананови рифга қизиқишади — бу мальдивларнинг биринчи дайвинг курортларидан бири. У ерда гўзал тошлар, ғорлар, тузли карнизлар ва маржанлар кўзга ташланади; улар орасида ранг-баранг риф балиқларидан ташқари катта хашаротлар: акулалар, барракудалар, групперлар ва манта скатлари ҳам бор. Ҳамда машҳур дайвинг нуқталари қаторидан Фиш-Хед (Fish Head) ҳам бор — бу ернинг крутой туби кўп қатламли соқичлар, навеслар ва ғорлар билан қопланган, у ерда фузилёрлар, катта наполеонлар ва ... яшайди.

Таъкидлаш жоизки, Мальдивларда ҳам тажрибали дайверлар, ҳам янги бошловчилар учун ажойиб шароитлар мавжуд. Созув остида шинаш мумкин — ҳам курорт лагунасида, ҳам узоқ рифларда. Курортларда начинающие ва тажрибали акваланистлар учун махсус мактаблар бор. Таҗрибали дайверларга тунги чўкиш ва сувости оқимларида дрейф қилиш имконияти берилади. Улар учун ғорлар ва ҳатто ботиб кетган кемалар бор, энг машҳури — Maldive Victory, 1981 йилда Мале яқинида рифга урунган кема. Акваланг билан сув остига туша олмайдиганлар учун маска, трубка ва ласта қолади — хавфсиз, лекин жуда қизиқарли тажриба.

Мальдив курортларининг яна бир "махсуслиги" бор. Дунёда бундай романтик жойлар кам. Шу сабабдан улар янги уйланганлар ва муҳаббаттилар орасида жуда машҳур. Бу ерда ўтказилган никоҳ маросими — энг фантастик тушнинг рўёбга чиқиши. Зебо меҳмонхона, оқ-қум соҳил, ярқин яшил пальмалар, соғирги оқ қум, сирли ва экзотик...

Келин ва эр оралаш мальдивча тўй кийимларида донига ўтиртирилиб, одамсиз оролга олиб кетилар, у ерда маросим бошлиғи қисқа, лекин ширин маросим ўтказади. Тугагандан сўнг молодоженларни меҳмонхонага қайтаришади. Анъанавий барабанлар садоси остида улар гуллар ва барглар билан безатилган виллага кузатилган. Таассуротлар нафақат йўқламайман, балки узоқ вақт хотирада қолади. Ҳатто никоҳ маросими расман рўйхатдан ўтказилмаган ва бу ҳақда ҳеч қандай расмий ҳужжат берилмайди.

Теги

Информация о туризме