Туркияда дам олиш — пляжлардан то қадимий харобаларгача: билишингиз керак бўлган барча нарса

«Туркияда дам олиш нима учун шунчалик жалб қилар экан?» деб аниқ жавоб бериш деярли мумкин эмас. Мутавасситча учта сабабни айтиш мумкин:

1. Илиқ денгизнинг қумли пляжида ҳеچ нарса қилмай дам олиш ва қуёшланиш имконияти.
2. Муаррака вақт ўтказиш — маданий ва тарихий жойларни сайр қилиш.
3. Биринчиси билан иккинчисини зарарсиз бирлаштиришнинг осонлиги.

Хотиржам вақт ўтказиш учун яна бир неча вариант бор:

• бюджет ва ёшлар учун Аланья ва Кемер;
• оятчан оилавий дам олиш учун Сиде;
• фаол туризм — Белек;
• шаҳарик ва обод — Мармарис ва Анталия.

Тарихий ва кўнгилочар Туркия — аввало Истанбул. Унинг барча қайнар-жойларини тасвирлаш алоҳида мақола талаб қилади. Афсонавий Трояни зиёрат қилсангиз, сайёҳларга номли отнинг ичини кўриш таклиф қилинади.

Антика Эфесда китобхонхоналар, ибодатхоналар, театрлар руиналари бефарқ қолдирмайди, ҳамда Памуккаледа травертинли террасалар ва Клеопатра ўзи ювинаган ванна бор. Бодрум шаҳрида дунё етти мўъжизасидан бири — Галикарнас мавзолейи ёки Мавсол қироли мавзолейи жойлашган.

Иқлим

Туркиянинг турли ҳудудлари иқлим жиҳатдан сезиларли даражада фарқ қилади:

• Истанбул — юмшоқ иқлим, қишда ҳарорат +4°C дан пастга тушмайди, ёзда +27°C дан юқори бўлмайди.
• Анталия соҳили — баҳр ўртаси иқлими, ўртача қишги ҳарорат тахминан +9°C, ёзда +29°C.

Чўғлар лижаси курортларини зиёрат қилиш учун энг мақбул вақт сентябр ўрталаридан апрел ўрталаригача деб ҳисобланади.

Виза ва божхона қоидалари

Туркияга кириш учун виза талаб қилинмайдиган давлатлар рўйхати ва туриш муддати қуйидагича:

• Россия, Ўзбекистон, Грузия, Молдова — 90 кун.
• Украина — 60 кун.
• Белоруссия, Қозоғистон — 30 кун.

Евросоюзга кирувчи кўп давлатлар учун миллий паспортнинг ўзи етади.

Туркия чегарасини кесиб ўтаётган ҳар бир шахсда чет эл паспорти бўлиши керак, унинг амал қилиш муддати кам бўлса ҳам: камида 4 ойдан кейин тугамаслиги шарт. Бундан ташқари, божхона ёки миграция хизматчиларига қайтиш чиптаси ва тиббий суғурта полисини кўрсатишни сўрашлари мумкин.

Валютани олиб кириш бўйича чекловлар йўқ, бироқ сумма $ 5 000 дан ошса, у ҳолда божхона декларациясида бунда қайд этилиши керак. Турция лирасида ҳар қандай сумма олиб кириш мумкин, лекин олиб чиқиш учун эквивалент $ 1 000 дан ортиқ бўлмаслиги керак.

Баж тўлашга тортиладиган нарсалар қаторига кирмайди:

• 50 сигара ёки 400 сигарет, ёки 200 г кўмирлар учун тамак, ёки 50 г човлаш учун тамак;
• 1 кг чой ёки қаҳва;
• Агар алкоголли ичимликнинг қуввати 22%дан юқори бўлса 1 л, агар пастроқ бўлса 2 л.

Ичкарига олиб кириладиган буюмлар қиймати $ 15000 дан ошса, улар декларацияга киритилади. Агар шу суммага тенг қимматбаҳо зингиллар олиб чиқиладиган бўлса, уларни харид қилинган дўкондан чеклар билан тасдиқлаш керак. Наркотиклар ва уларни ўз ичига олган дорилар, шунингдек қуроллар олиб ўтиш қатъий тақиқланган.

Транспорт

Туркия бўйлаб ҳаракатланиш учун энг қулайси автобуслар: кондиционерли катта туристик автобуслар ёки маҳаллий микробуслар, яъни долмушлар.

Биринчи турдаги автобусларнинг жадвали бор ва улар шуга кўра ҳаракат қилади. Уларда сервис даражаси люксгача етади.

Иккинчи турдаги автобуслар фақат тўлиши билан юриб чиқади ва уларда жуда кўп қувватли қулайликлар йўқ. Лекин уларнинг йўналишлари ҳатто кичик қишлоқлардан ўтади, катта автобуслар эса уларни айланиб ўтади. Долмушларда нақд пул билан тўланади, нархи йўналиш узунлигига боғлиқ ҳолда 5 TRY/ $ 0,18 дан 10 TRY / $ 0,36 гача ўзгаради.

Турец темир йўл хизматидан фойдаланиш фақат машҳур йўналишларда маъноси бор. Бошқа ҳолларда стыковкаларнинг ноқулайлиги ва манзилга етиш учун қўшимча масофа босиб ўтилиши каби муаммолар юзага келади.

Машҳур йўналишлардан бири — Истанбул билан Анкара орасидаги маршрут. Поезд бу масофани тахминан 4 соатда босиб ўтади ва қулай сафар учун фақат 75 TRY / $ 2,77 тўлаш керак.

Катта масофаларни босиб ўтиш керак бўлса, энг яхши вариант — самолёт. Мамлакатнинг йирик шаҳарлари орасида рейсларни Atlasjet, Onur Air, Турецкие авиалинии, Pegasus Airlines каби авиакомпаниялар амалга оширади. Чипта нархлари ўртача даражада:

• Истанбул — Анкара — 300 TRY / $ 11,08
• Истанбул — Анталия — 120 TRY / $ 4,43
• Истанбул — Бодрум — 150 TRY / $ 5,54

Шаҳар ичида ҳаракатланиш учун автобуслар, долмушлар, такси ва Истанбул ҳамда Анкарада метро бор. Хусусий автобусларда нақд тўлов, муниципал автобусларда эса олдиндан билет олинади — 1,95 TRY / $ 0,07 ÷ 5 TRY / $ 0,18 орасида. Барча транспорт воситалари соат 8:00 дан 0:00 гача ишлайди.

Автомобил ижараси шартлари

Туркияда машина ижарага олишни хоҳлаган турист ҳайдовчилик гувоҳномаси ва ёши 21 дан ошганини тасдиқловчи ҳужжатни тақдим этиши керак. Шунингдек депозит тўланади. Ижара нархи 947,97 TRY / $ 35 дан бошланади ва автомобил синфига боғлиқ. Бу нархга суғурта ва транспортни меҳмонхонага етказиш киритилган. Ёқилғи баки "тўла" ҳолатда берилади.

Туркияда йўл ҳаракати қоидаларига кўра ҳайдовчи ҳаракат вақтида телефонда гаплаши мамнуъ. Ҳам ҳайдовчи, ҳам барча йўловчилар учун хавфсизлик камарини тақиш мажбурий. Қондаги алкогол миқдори 0,05 г/л дан ортмаслиги керак.

Интернет ва алоқа

Туркияда мобил телефон алоқа хизмати деярли барча жойларда барқарор ишлайди, фақат шарқда тоғлиқ ҳудудларда сигнал суст бўлиши мумкин. Энг машҳур операторлар — Vodafone, Turkcell ва Avea. Уларнинг SIM-карталари йирик супермаркетларда, алоқа бўлимларида ва махсус салонларда сотилади. Нархи 20 TRY / $ 0,73 дан 50 TRY / $ 1,85 гача ўзгаради.

Шаҳар кўчаларида кўп сонли таксофонлар урнатилган бўлиб, улардан қўнғироқ қилиш мумкин. Қўнғироқ учун телефон карталаридан фойдаланилади — 30, 60 ва 120 бирлик номиналларда, улар почта boʻлимларида, газет киёскларида ва дўконларда сотилади. Ҳар бир таксофон ёнида инглизча ва туркча йўриқномалар бор.

Меҳмонхоналар ва баъзи ошпазлик муассасалари бепул интернет беришади. Шунингдек пуллик интернет-кафе ҳам мавжуд. Бир соатга уланиш учун 5 TRY/ $ 0,18 дан 10 TRY / $ 0,36 гача тўланади.

Пул

Туркиянинг расмий валюти — турк лираси (TRY). Мақола ёзилган кунда 1 АҚШ доллари учун 27,08 TRY, 1 евро учун 29,51 TRY берилган. Валюта алмаштириш нуқталари: почта, банклар, алмаштириш пунктлари, меҳмонхоналар. Энг мақбул курс одатда алмаштириш пунтларида бўлади, лекин уларда чиқиш вақтида керак бўладиган маълумотнома берилмаслиги мумкин.

Сайёҳлар кўп келадиган ҳудудларда алмаштириш пунктлари ҳар куни ишлайди, бошқа жойларда эса дам олиш кунлари ёпилади. Банклар одатда соат 8:30 дан 17:30 гача ишлайди, аламда алмаштириш операциялари ёпилишдан ярим соат олдин тўхтайди.

Дисплейда кўрсатиладиган курс одатда фақат $ 1000 дан ортиқ суммадаги операциялар учун ҳақиқий бўлиши мумкин. Реал курс одатда лавҳа остида қатта ҳарфлар билан ёзилган бўлади. Бирданига катта сумма алмаштириш тавсия этилмайди, чунки Туркияда курсларга сезиларли ўзгаришлар бўлиши мумкин.

Деярли барча жойларда евро ва доллар билан ҳисоблаш мумкин. Кўп ҳолларда нарх лира билан ҳисоблаганда ҳам, балки евро ёки долларда тўласангиз ҳам арзонроқ бўлиши мумкин. Шаҳарларда кўплаб банкоматлар мавжуд, шунинг учун нақд олишда муаммо юзага келмайди.

Меҳмонхоналар

Туркиядаги меҳмонхонани танлаганда фақат фасадга ёпиштирилган юлдузлар сонига ишонч билдирмаслик керак, деталларга эътибор беринг. Яқин жойдаги икки тўрт юлдузли меҳмонхона бир-бирига қарши жуда фарқли шароит ва хизмат кўрсатиши мумкин.

Қиш фаслида эса барча беш юлдузли меҳмонхоналар, айниқса ўртаер денгизи соҳилидаги ёпиқ бассейнлилари ишлайди. Шунингдек талассотерапия билан шуғулланувчи ва ўзининг гольф майдонлари бўлган меҳмонхоналар ҳам мавжуд.

Паландокенда асосан тўрт ва беш юлдузли меҳмонхоналар бор, уларда овқатлашиш ярим пансиондан "ультра ҳамма нарса киритилган" форматгача таклиф этилади. Улудағдаги кўп меҳмонхоналар кичик, 80 дан ошмаган хонага эга. Ялова ва Кангалдаги шифохона типидаги меҳмонхоналарда шароит нисбатан оддий.

Пляжлар

Туркиянинг қумли ва тўнтал пляжлари қўшимча рекламага муҳтож эмас, чунки айнан шулар асосий туристик магнит ҳисобланади. Бу ҳам диванмас: мамлакат соҳиллари тўрт денгиз билан юмсуланган — Қора денгиз, Ўрта ер денгизи, Эгей ва Мрамор денгизлари.

Сиде ва Белекта пляжлар қумли, Бодрумда эса тўнтал. Кемер ва Анталиага гўзал бухталарни ёқтирганлар борса яхши.

Истанбулдан ҳам сифатли дам олиш, қуёшланиш ва етарлича юзиш мумкин. Бунинг учун Далия-Бич-Клаб пляжига бориш кифоя; у ерда хизмат даражаси жуда юқори. Территориясида махсус дам олиш зоналари, бир неча спорт майдончалари, снек-барлар ва балиқ таомларига ихтисослашган ажойиб ресторан мавжуд.

Солар-Бич-Клаб — Истанбулдаги энг катта хусусий пляжлардан бири. Душ, соя тўшаги, шезлонглар билан бирга улар сатрда сингари гўзаллик салони ва ҳатто хусусий тиббий клиника хизматлари ҳам таклиф қилади, болалар учун алоҳида майдонча бор. Албатта, шароитига мос равишда барлар ва ресторанлар тармоғи мавжуд.

Тинч дам олишни ёқтирувчиларга Принс араллари (Принцевы острова)даги пляжлар энг маъқул. Улар жуда қўлай ва гўзал, лекин деярли ҳаммаси пуллик. Анталия соҳилида эса доимо кўп меҳмонлар бўлади — соғлом денгиз ва парвариш қилинган пляжлар туристларни жалб қилади.

Аланьядаги Клеопатра пляжи сувга киришнинг идеал юмшоқлиги билан машҳур. Олимпос қишлоғи табиат гўзалликлари билан яқиндан танишишни хоҳлаганларга тавсия қилинади. Белек яқинидаги Кадрие қишлоғидаги курорт демократик, Кемер ёнидаги Текирова эса элит ҳисобланади.

Эгей соҳили ҳам ўзининг санъатли пляжлари билан бой. Қоронғу қумли Памжак пляжи ёт қиёфаси билан диққатни тортса, Бодрум яқинидаги Ақьярлар оилаи билан бориш учун энг тўғри жой. Дальянда катта денгиз тасмаётлари билан учрашиш имкони бор, агарчӣ бу ҳолат узоқ муддатда кам учрайди.

Тоғ лижаси

Туркияда қишки дам олишнинг бир қатор афзалликлари бор ва бу уни ёзги дам олиш билан яхши рақобатдош қилади. Биринчидан, иссиқ ҳудуддаги танчалик йўқ. Иккинчидан, тоғ лижаси курортларида мавсум жуда жонли. Учинчидан, ушбу мавсумда соҳил бойидаги кўп меҳмонхоналар ишлайди ва меҳмонларни ажойиб ошхона, ёпиқ бассейнлар, талассотерапия, теннис ва гольф билан қарши олади. Бу барчаси тоза денгиз ҳавоси ва Альпларга нисбатан арзонроқ бўлиши билан бирга эсдан чиқмайдиган дам олишни тақдим этади.

Туркиянинг тоғ лижаси курортлари экстремал трассалар билан мақтанмайди, лекин манзаранинг гўзаллиги ва сервис сифатининг юқорилиги бу камчиликни ўз ўрнида ўрнини тўлдиради. Мавсум декабрда бошланиб, мартда тугайди.

На самом популярном турецком курорте Улудоғда тушиш йўлаклари, қарағай ўрмонлари орасида жойлашган бўлиб, кенглиги ва яхши парваришлангани билан ажралиб туради. Ёш чанғичилар учун ҳам зоналар мавжуд.

Паландокен курорти ёш, лекин ривожланган ҳисобланади. Кўп сонли меҳмонхоналардан ташқари, бу ерда болалар мактаби бор. Бир неча трассага «қора» даража берилган ва трасса ташқари чархланишни яхши кўрувчилар учун тушиш йўлаклари мавжуд. Бу жой Туркия тоғ чанғичилари терма жамоаси учун машғулот ўтказиш майдонидир. Янги бошлаганлар ва болали оилаларга Сарикамишга бориш тавсия этилади, у ерда шаклланган хотиржам ва дам оладиган муҳит ҳукмрон.

Шифобахш ва соғломлаштирувчи Туркия

Бутун йил давомида одамлар Туркияга саломатлигини яхшилаш учун боради. Асосий шифобахш курортлар сифатида тан olingan: Памуккале, Ялова, Кангал. «Фишка» охиргисини — иссиқ термал ҳавзаларида яшайдиган шифо балиқлари. Улар оғзи билан бажарадиган массаж орқали тери касалликлари ва невралгик муаммолардан халос бўлишга ёрдам беради.

Селен ва цинкка бой минерал сувни қабул қилиш яра ва гастрит симптомларини юмшатади. Ялова термал курортидан византияликлар ҳам, император Константин бошчилигида фойдаланганлар. Ҳозир ҳам бу ерга ҳаракат-сустлик тизими, ошқозон-ичак йўллари, тери, сиҳат ва жинсий тизим ҳамда нафас олиш органлари касалликларини даволаш учун келишади.

Памуккаледа ўн етти геотермал манбадан организmнинг қайта яшариши кузатилади. Уларнинг сувлари юрак-қон томир касалликлари, тери ва ошқозон-ичак касалликларидан халос бўлишга ёрдам беради.

Турк ошхонаси

Турк ошхонасида асосий маҳсулотлар сифатида гўшт (баъзан қўй гўшти), сабзавотлар, донавий маҳсулотлар ва турли хил зираворлар ҳисобланади. Гарнир сифатида одатда рис (гауруч) берилади. Ҳар қандай турк дастурхонининг яна бир мажбурий элементи — нон. Куфта ва кебаб каби машҳур таомлар учун кўпинча фарш ишлатилади.

Турк столларининг хизмат кўрсатишида мези муҳим элементдир. Мези деб турли хил совуқ закускаларнинг кичик қисмлари тўлдирилган кўплаб кичик косаларни айтишади.

Албатта, турк ширинликларидан татиб кўриш керак: уларнинг катта қисми турли хил рахат-лукумлар ва пахлава турларидан иборат. Энг оммабоп ичимликлар — кофе ва чой. Маҳаллийлар орасида машҳур бўлган бошқа ичимликлар қаторидан:

• бозу — сувга эритилган шекер ва ун;
• сахлеп — унга корица ва орхидея илдизи аралаштирилган ширин сут.

Энг машҳур спиртли ичимлик — рақы — анис ҳидига эга кучли ликернинг номи.

Туркияда кўпинча биргина таом турига ихтисослашган ресторанлар учрайди. Масалан, кебапчида мижозларга бир неча ўнлаб кебап турлари таклиф этилади, кефтеджи эса ўзининг фирмавий куфтасини албатта таклиф қилади. Ҳар икки ҳолатда ҳам қониқарли таом 15 TRY/ $ 0,55 20 TRY / $ 0,73 атрофида туради. Қумқин соҳилда жойлашган шаҳарларда Балык локантаси балиқдан тайёрланган таомларни таклиф қилади, бундай тушлик 20 TRY / $ 0,73 ташкил қилади.

Ишкембеджи — требуха супини моҳирона тайёрлайдиган жой (5 TRY/ $ 0,18), денер салону — шаурма подшолиги (8 TRY / $ 0,29 ÷ 10 TRY / $ 0,36). Маҳаллий пицца — юнонча юпқа нон, фарш, сыр ва помидордан иборат таом бўлиб, пидеджида таклиф этилади (15 TRY/ $ 0,55). Ширинликлар мухлислари учун бу — татлыджи.

Бир стакан атрофида суҳбатлашишни яхши кўрувчилар учун мейханалар бор, у ерда яхши ўтириш 30 TRY / $ 1,1 ÷ 100 TRY / $ 3,68 гача бўлади. Локанта (анъанавий таомлар таклиф этиладиган ресторанлар)да ўртача чек 25 TRY/ $ 0,92 дан бошланади. Яхши Истанбул ресторанида кечки овқат учун бир меҳмон камида 100 TRY / $ 3,68 тўлайди.

Манзаралар ва кўнгилочар жойлар

Туристлар орасида Туркияга фақат унинг пляжлари учун бориш керак, деган фикр шаклланган, холоски кўришга арзирли жуда кўп сонли манзаралар мавжуд. Энг бой манзараларга эга шаҳар сифатида Истанбул ҳисобланади ва бу адолатли. Шаҳарнинг Султанахмет ҳудудида жойлашганлар:

• Топкапы сарайи — аввал султонлар саройи бўлган;
• Айя-София собори — «Муқаддас Ҳикмат» номи билан қайта профилланган черков;
• Кўк масжид — 6 минаретга эга, бу дунёда илк бор амалга оширилган;
• Базилика цистернаси — ер остида жойлашган сув омбори;
• Ахмедие майдони.

Янги шаҳар қисми:

• Долмабахче сарайи;
• Босфор кўприги.

Туркияда энг кўп ташриф буюрувчи жойлардан бири — Марказий Анатолияда жойлашган Каппадокия ҳудуди ҳисобланади. Унинг маъмурий маркази Невшехир бўлиб, осмонли ва салжуқ даврларига тегишли мадраса, масжидлар ва цитадел каби ёдгорликларга эга.

Невшехирдан саккиз километр масофада жойлашган Чад қишлоғида туристларга юмшоқ туфга ўйиб ташланган чекланмаган лабиринтлар ва қадимги уйларни кўриш имконияти берилади.