Такс-фри шопинг ёки чет элда харидлардан пулнинг бир қисмини қандай қайтариб олиш?
Россиялик туристлар кўпинча чет элда пулни тежашнинг ғайриоддий усулларини ўйлаб топадилар ва сотиб олинган товар қийматининг 7-19%ини қонуний тарзда қайтариб олиш имкониятидан фойдаланмайдилар. Кўп давлатларда шундай тизим мавжудки, унда яшаб турган пайтда қилинган харид учун тўланган солиқнинг бир қисми хорижий фуқароларга мамлакатдан чиқишда қайтарилади — Tax-free.
Ҳозир иқтисодий чегаралар Шенген эркин савдо зонасига кирган давлатлар орасида йўқолиши билан, бу давлат фуқаролари бундай имтиёздан маҳрум бўлди. Аммо Россиядан келган туристлар ҳали ҳам Англия, Швейцария, Норвегия, Чехия, Корея, Аргентина, Сингапур, Шенген шартномасига аъзо мамлакатлар ҳудудида ва бошқа айрим давлатларда сотиб олинган товарлар учун пулнинг бир қисмини қайтариб олишлари мумкин. Аммо, баъзи чекловлар мавжуд.
Quyида Tax-free’дан фойдаланишга ҳаққи йўқ бўлган фуқаролар тоифаси кўрсатилган:
- харид амалга оширилган мамлакатда ёки ЕС давлатларидан бирида яшашга рухсатномаси (вид на жительство) бор Россия фуқаролари;
- харид амалга оширилган давлат ҳудудида уч ойдан кўпроқ давом этган Россия фуқаролари;
- харид амалга оширилган давлатда меҳнат фаолияти билан шуғулланишга рухсатномаси бўлган Россия фуқаролари.
Бу тизимдан фойдаланиб харажатингизни қисқартириш учун қоидаларни билишингиз ва уларга риоя қилишингиз керак.
- Масала шундаки, солиқ фақатгина "tax-free for tourists" деб ёзуви бўлган доҳонларда қилинган харидлардан қайтарилади.
- Харидни амалга оширгандан сўнг сизга tax-free cheque, қисқартилиб (TFC) берилиши керак. Ушбу чек орқали кейинчалик пул қайтарилади. Хатоликлар бўлмаслиги учун фамилиянгиз ва хориж паспорт рақамингизнинг тўғри ёзилганини ҳамда харид қилинган товарлар рўйхатини текшириб чиқиш маъқул.
- Чекда харид қиймати, тўланган ҚҚСнинг миқдори ва сиз мамлакатдан чиқишда оласизган сумма (солиқдан комиссиялар айрилгандан кейинги сумма) кўрсатилиши керак.
Баъзан сотувчилар қоғоз ишларини бажармасликни афзал кўрадилар ва tax-free ҳақида тилга олинганда дарҳол чегирма ёки компенсация сифатида совға таклиф қилишади. Солиқ қайтарилиши мақсадида харид қилинган кийим ва оёқ кийимларни мамлакатдан чиқгунча кийиш мумкин эмас; шунингдек, нарх белгиларини узиб ташламаслик тавсия этилади.
Божхонада паспорт, TFC ва ўзингиз билан олган харидларни тақдим этганингиздан сўнг чекнинг орқа томонига муҳр қўйилади. Харид билан чекқа божхона муҳри қўйилиш вақти ўртасидаги вақтга оид айрим чекловлар мавжуд: Ҳолландия ва Швецияда божхона муҳри харид кунидан сўнг 30 кун ичида қўйилиши керак, Италия ва Чехияда — 6 ҳафта ичида, Германияда — бир ой ичида.
Барча бу процедуралардан ўтгач, сизга пул қайтарилади — уларни Cash Refundда олишингиз мумкин. Ушбу офисларнинг жойлашувини олдиндан аниқлаб қўйиш зарур; улар умумий залда ёки паспорт назоратидан кейинги ҳудудда жойлашган бўлиши мумкин — паспортига муҳр қўйилгандан сўнг орқасига қайтиб кириш мумкин эмас. Агар қандайдир сабабларга кўра аэропортда пул олишга улгураманган бўлсангиз, буни бир неча Россия банкларида фаолият юритаётган ҚҚСни қайтариш пунктларида амалга оширишингиз мумкин.
