Саёҳат учун рюкзакни қандай тўғри танлаш керак

Рюкзак — бу шунчаки сумка эмас, у ҳар қандай саёҳатда сизнинг садоқатли ҳамроҳингиз: тоғага сафар, шаҳар сайри ёки узоқ экспедиция бўлсин. Тўғри рюкзак танлаш қулайлик, манзилдан завқ олиш ва хавфсизликни таъминлайди, оғирлик ва ноқулайликлардан азоблантирмайди. Идеал рюкзакни танлаш учун бир нечта муҳим параметрларни ҳисобга олиш керак.

Рюкзакларнинг асосий фарқи — уларнинг ўлчами, аниқроғи ҳажми, ва қизиғи шуки, у литрларда ўлчанади, бу туристик ҳазиллар учун беохир тема. Шаҳарлик рюкзаклар ҳамда альпинистлар ёки велосипедчиларнинг орқа сумкалари — 18–30 литр. Ўртача рюкзаклар — 30 дан 55 литргача, табиатга чиқишлар ва бир-икки кунлик хайдовлар учун мос. Жиддий саёҳатлар учун, рюкзак камида уйқу сумкаси, палатка, озиқ-овқат ва кийимни сиғдириши керак бўлса, 60 дан 100 литргача бўлган сумкалар мос. 100 литрдан ошса — бу аллақачон экспедиция учун катта бауллар ёки байдаркаларни ташишга мўлжалланган сумкалардир.

Ўлчамдаги чегаралар иккала томондан ҳам муаммоли. Барча зарур буюмларни кичик рюкзакқа сиғдириш учун уларни сиғдиришни ўрганиш керак ва шунга қарамасдан, кўп нарсалар ташқи томонга илдирилишига тўғри келади (баъзи туристлар рюкзакни беохирлик рамзи деб ҳисоблайди). Жуда катта рюкзак эса мутлақо кераксиз буюмлар билан тўлиб, оғирлиги билан саёҳатни бузади ва бел оғриқларига олиб келиши мумкин. Туристик рюкзак учун оптимал ҳажм: эркаклар учун 80–90 литр, аёллар учун 60–70 литр.

Танлаймиз

Дўконда рюкзакни қандай тўғри танлаш керак? Умуман қандай рюкзаклар бўлади?

Бир марта, 23 феврал олдидан, туризм ва овчиликдан анча олис бўлган бир аёлнинг рюкзак совға қилишга уринганини ва, эҳтимол, туризмни яхши билмайдиган сотувчининг унга ёрдам беришга ҳаракатини кузатдим. Ҳақиқатдан ҳам шундай холатларда совға олувчи учун қайғурхсан. Лекин аслида ҳаммаси оддий: рюкзак моделларининг хилма-хиллиги асосан уч турга тўпланади.

Рамали. Уларда тўғри тўртбурчак металл ёки пластик рама (станок) бўлади, у люверлар ва шплинтлар орқали қопга бириктирилади. Илгари бундай рюкзаклар мудофаа заводларида ясалар эди, ҳозир деярли ишлаб чиқарилмайди. Рамалар асосан ёмон бўлиши ёки кўтарилмас даражада оғир бўлиши мумкин.

Юмшоқ. Бу ном рюкзакларда қатъий каркас элементлари бўлмаганини англатади. Ҳажм жиҳатидан улар ҳам жуда катта, ҳам жуда кичик бўлиши мумкин. Бундай конструкциянинг асосий афзалликлари — минимал огирлик ва бўш рюкзакни қоғозча қилиб бағишлаш имконияти, масалан, байдаркага ёки каякка солиш осон. Рюкзакка қаттиқлик бериш учун уни тўғри тўлдириш керак, бу алоҳида фан. Бир вариант — ичига пенополиэтилен ёки ёпиштирилган матни чиқаорадилар: ёки ортдаги томон бўйлаб қаттиқ лист, ёки узун матни бутун атрофни айлантириб ўралган ҳолда.

Тўғри тўлдирилган юмшоқ рюкзак ҳеч қандай каркасли моделлардан кам эмас. Аляскада йил sayin рэйнжерлар ўртасида мусобақалар ўтказилади, ушбу мусобақалардан бири— муайян масофага максимал юкни ташиш. Рюкзак энг оддий, Жек Лондон қаҳрамонлариедики каби. Қатнашчилар тоғ йўлида деярли 100 кггача юкни олиб ўтадилар! Бундай моделлар соддалигига қарамай, овчилар ва балиқчилар орасида ҳануз ҳам маъқулланган ветеранлар мавжуд — «Охотник», «Контур», «Динго» ва «Медведь» моделлари NOVA TOUR томонидан.

Каркасли. Асосий жиҳат — 50 литрдан катта бўлган замонавий рюкзакларнинг кўпчилиги шу турга киради. Улар ичида қўлланадиган қатъийлик элементлари, махсус дюралёвидан ясалган пластиналар (каркас) бўлиб, улар рюкзакнинг бекамр бўғини қаттиқ қилиб, юкни умуртқа учун зарарсиз кўтариш имконини беради.

Кўплаб рюкзакларда «плавающая» осилиш тизими бўлади (подвеска — рюкзакни одамга бириктирувчи тизим: елка тасмалари, камар, бел ва бел остидики таянчлар), яъни лямкалар рюкзакка вертикал йўналишда кўчирилади, эгаси бўйига мослашади, бу рюкзакни универсал қилади. Масалан, «Тибет», «Юкон» ва «Абакан» моделлари NOVA TOUR брендидан шу тарзда. Лямкалар узунлиги ҳам мосланиши керак. Қўл остини ушлаш учун кўпинча елка лямкаларида бўйинча стяжка бор, улар елкадан сўнмаслиги учун. Лекин яхши танланган осилиш тизими бўлган рюкзакда кўп ҳолларда грудная стяжка керак эмас. Лямкалар жуда тор ёки жуда кенг бўлмаслиги лозим. Ўртача одам учун мос кенглик 6–7 см. Уларнинг набивкаси юмшоқ бўлиши керак, бир вақтнинг ўзида артиқча босим остида рольни сақлаши лозим. Набивка учун кўпинча турли вспенённые пластиклар ишлатилади. Лямка четига қўйилган материал елмаётган ва тарқаб кетмайдиган бўлса яхши.

Ҳар қандай замонавий рюкзакнинг зарур деталларидан бири — камар. У юкнинг ярминидан кўпини сонга ўтказишга ёрдам беради, умуртқа ва елкаларни енгиллатади. Бундан ташқари, камар рюкзакни орқага маҳкам ўтиришини таъминлаб, томонга қалқишини олдини олади. У етарлича кенг (тахминан ўнинчи сантиметр) ва лямкалар қаторида юмшоқ, лекин шаклини сақлайдиган ва жиллаб кетмайдиган бўлиши керак. Ёпилган ва тўғри созланган камар сонларга тушиши ва барқарор бўлиши лозим.

Рюкзак сотиб olayotganda юқори клапаннинг ташқи ва ички қалтачага эга бўлиши, шунингдек асосий ҳажмдан ажратилган пастки кириш бўлишини ҳам инобатга олиш керак. Бу пастки кириш баъзан «сичқонча тешиги» деб аталади ва у рюкзакнинг олдий томонида очилади, бу эса пастдан спалникни олишни, барча бошқа буюмларни чиқармаган ҳолда, имконият беради. Бундай моделларнинг амалиётини NOVA TOUR рюкзаклари мисолида ҳам текшириб кўриш мумкин.

Юкни ташқи томонга бириктириш учун турли тасмалар ва лямкалар мавжудлигини ҳам эътибордан четда қолдирманг — бу альпинист кишлоклари, арқанлар, болталар, матлар, палатка, қурийётган чораклар ва бошқа зарур жиҳатлар учун қулай.

Рюкзак тўқимаси мустаҳкам, тозаланадиган ва сув ўтказмайдиган бўлиши керак. Энг кўп учрайдиган материаллар — Cordura ва Oxford. Улар фарқи шундаки, Oxford Corduraга нисбатан юмшоқ ва енгилроқ, аммо Cordura рюкзак бўш бўлса ҳам шаклини сақлаб туради, шунингдек бу материал жуда чидамли ва узоқ вақт сугунмайди. Айни ҳолда, қаерда қандай мато бўлмасин, қирқим ёғмурда рюкзак ва унинг ичидалари намланиб қолади, шу сабабли жиҳоз билан бирга гермочехол (ҳимоячи қоп) бўлишини афзал кўринг.

Рюкзакни сотиб olayotganda, у сизнинг орқага қанчалик «ўтиришини» албатта текширинг. Рюкзакни фақат юкланган ҳолда созлаш мумкин — шундагина у орқада қандай хулқ-атвор кўрсатишини баҳолаш мумкин. Рюкзакни кийиб, камарни ёпинг ва созланг. Камарни етарлича қаттиқ тартибга келтиринг — у юкни ушлаб туриши керак, лекин нафас олиш ва ҳаракатланишга халал бермасин. Сўнгра лямкаларни шунчалик торингки, юкнинг вазни лямкалар ва камар ўртасида нисбатан тенг тақсимланади. Лямкаларнинг рюкзакка бирикув оқи тақвим қойилиши елка қалқонининг ўрталари ёки озгина юқорида бўлиши керак. Агар бу жой сезиларли даражада юқори ёки паст бўлса, плавающая подвескани ўзгартириш ёки ўз боёғингизга мос бошқа рюкзакни танлаш лозим. Охирги қадам — юқори елка оттяжкаларини шунчаки созлаш, рюкзак олга-орқа силжишини сезмаслик ҳолатига келтиринг.

Қўлланиш соҳалари

Экспедиция рюкзаклари. Оддий тил билан айтганда, 80 литрдан катта ҳажмга эга бўлган ва узоқ саёҳатлар hamда энг жиддий фойдаланиш учун мўлжалланган рюкзаклар шулар. Рюкзак конструкцияси ҳақида айтилган деярли ҳамма нарса экспедиция моделларида ўз ифодасини топади. Агар сиз тоғларда кўп кунлик ва чакинса-чиқинсан йўлга чиқишни режаларган бўлсангиз ва катта юкни кўтаришни хоҳласангиз — бундай рюкзак сизга керак бўлади.

Штурм рюкзаклари. Штурм рюкзаки ҳажми — 30 дан 80 литргача. У билан ҳатто қуёшли чўққиларга штурмга чиқаётган бўлмасангиз ҳам, бу ступкага икки-уч кунлик шаҳардан чиқиш рюкзаклари киради. Замонавий штурм рюкзаки — бу экспедиция рюкзакининг кичрайтилган нусхаси. У экспедицияникдан енгилроқ ва одатда 1,5 кг дан енг кўп вазнга эга эмас.

Шаҳар рюкзаклари. Спорт стил эндиликда модада. Шунинг учун ҳар куни ишлатиш учун қулай бўлган шаҳар рюкзаклари жуда машҳур. Уларнинг ҳажми одатда 10 дан 30 литргача. Қурулуши ва ташқи кўриниши бўйича дизайнерлар учун кенг имкониятлар мавжуд! Лекин кўпинча биринчи ўринда функционаллик туради. Қизиғи шундаки, шаҳар рюкзакининг ўлчамлари аввало ... стандарт А4 форматли папка ҳажмига боғлиқ. Ҳужжатлар папкада изчил ҳолда рюкзакка сиғиши кутилган. Агар қоғозлар туплами сиғса, эҳтимол ноутбук, бир неча бутерброд, минерал сув шишаси, кечки тренировка учун спорт кийими ва метрода ўқиш учун китоб ҳам сиғади. Бундай рюкзакдан бошқача ҳеч нима талаб қилинмайди.

Хулоса, умид қиламизки, бу кичик маълумот рюкзак танлашда сизга ёрдам беради. Сиёҳатларингиз омадли ўтсин!