Тоғлардаги чаңғичилик Ўзбекистонга хуш келибсиз (2-қисм)

Ўзбекистон ҳақида гап кетганда, кўпчилик одамлар иссиқни, минорларни, пловни, паҳтани ва хушбўй меваларнинг тўпламини тасаввур қилади. Ва бу албатта ҳақиқат, аммо тўлиқ эмас: айнан ушбу мамлакат бир вақтлар совет тоғ чанғи спортининг (горнолыжного спорта) ватанларидан бири бўлган. Ўзбек трассаларида СССРнинг тоғ чанғи терма жамоаси йиғинлари ўтказилган ва ўша вақтдан бери бу ерда бир неча тоғли курортлар фаол ривожланиб келмоқда.

Бельдерсай

Бельдерсай тоғ чанғи курортининг ўзига хос жиҳати — Тянь-Шаньнинг қизиқ, қаттиқ этаклари ичида жойлашганлиги ва унинг қир ғорларининг «совуқлиги», бу ердаги қор ҳатто +15°C ҳароратда ҳам эримай қолишига имкон беради. Катта афзаллик — Тошкентга яқинлиги: машинада бир соатдан кўпроқ вақт талаб қилмайди. Чанғи мавсуми ноябрдан бошланиб, май охиригача давом этади, шунинг учун нафақат қуруқ ва зич қордан, балки аллақачон пишган мевалар зиёфатида ҳам ләззат олиш мумкин.

XIX асрда курортни барпо этиш ташаббуси фон Кауфманга тегишли эди; у ўша вақтда подшолик генерал-губернатори бўлган. Маҳаллий гўзалликтардан ҳайратланган у шу жойда ўз резиденциясини қурдирган. У атрофида вақт ўтиши билан амалдорларнинг дачалари пайдо бўлиб, жой машҳур бўлиб кетган. Бельдерсайдги қор тундуз ва кечаси орасидаги кескин ҳарорат фарқи оқибатида шаклланадиган фирн қори бўлиб, у дунёдаги чанғи юриш учун энг яхши қоровлардан бири деб тан олинган ва ўзига хос сирпанишни беради.

Бельдерсайда 3 км узунликдаги ва расман FISда рўйхатдан ўтган трассанинг мавжудлиги курортни халқаро тоифага киритишга имкон берган. Трассалар Кумбель тоғининг қирларидан ўтказилган бўлиб, улар шарти равишда 3 зонага бўлинган:

• юқори;
• пастки;
• экстремал.

Қийин ҳисобланган юқори зонага хизмат кўрсатиш учун бугельли подъемник қўлланилади. Бир чиқишнинг нархи — чунки курортда ски-паслар йўқ, 1,2$ / 13 503,34 сум. Бу ерда асосан «синйи» ва «қора» трассалар профессионаллар учун мўлжалланган, аммо бир неча «синйи» трассалар ҳам борки, ҳатто катта амалий тажрибаси бўлмаган чанғичилар ҳам уларни босиб ўтиши мумкин. Айрим жойларда қир тепалиги 52°гача етади. Бельдерсайнинг энг юқори нуқтасига меҳмонларни бугельли подъемник Doppelmaer олиб чиқади.

Пастки зонада чанғичилар старт позицияларига канат-кресел йўли орқали олиб борилади, у икки ярим километрга чўзилган. Бир мартага сафар нархи 3,5$ / 39 38 4,73 сум. Бу қисм асосан экспертлар ва профессионаллар учун мўлжалланган, шунинг учун бошланғич спортчиларга шу ерда чарчилик қилиш тавсия этилмайди.

Экстрим мухлислари ёқ ўнг қирларга вертолёт билан олиб борилади; бир кунлик фойдаланиш учун ҳар бир экстремалга 350$ / 3 938 473 сум тўланади. Бу ерда бэккантри амалиётлари ўтказилади — унда тоғ чанғи, сноуборд ва альпинизм бирлашади. Қатнашчилар энг юқори қаторига аввал канат-кресел, кейин бугельли подъемникдан фойдаланиб кўтаралар. Метеостанциядан икки контрфорс (деярли тиқилган қирлар) бошланади.

Бельдерсайда дам олувчилар ўз таъбирлари ва молиявий имкониятларига қараб турар жой танлашлари мумкин: бу ерда ҳам қулай меҳмонхоналар, ҳам бюджет вариантлари мавжуд. Энг яхши меҳмонхона деб Бельдерсай Оромгохи номли тўрт юлдузли комплекс ҳисобланади; унинг яқинида канат-креселга чиқиш учун платформа ўрнатилган. У деярли иккиқирра тепада, 1800 м баландликда қурилган. Унинг хоналарида яшаш нархи 90$ / 1 012 750,2 сум ÷ 125$ / 1 406 597,5 сум.

Арзонироқ, аммо муносиб даражада дам олиш мумкин бўлган вариант — уч юлдузли «Снежный барс» меҳмонхонаси; у ерда хоналар нархи 65$ / 731 430,7 сум ÷ 75$ / 843 958,5 сум ичида ўзгариб туради. Бюджет вариант сифатида коттеджларда яшаш қабул қилинади, бир кунда бир нафар учун 30$ / 337 583,4 сум ÷ 50$ / 562 639 сум олинади.

Чимган

Бу Совет Иттифоқида ва ундан ташқари машҳур бўлган тоғ чанғи курорти 1980 йилда ривожлана бошлаган. Бу жараён Л. Тягачёв назоратида олиб борилган; у СССРнинг тоғ чанғи терма жамоасини машқ қилган. Унинг саъй-ҳаракатлари туфайли, Чимган барча халқаро стандартларга тўлиқ мос равишда қурилган. Қор бу ерда юмшоқ ва сирпончиқ бўлиб, тепаликларда тенг ва яхши сирпанишга ёрдам беради. Чимган доимий мусобақалар ва байрамлар ўтказиладиган жойдир. Мавсум декабрда очиқ ва март ўртасигача давом этади.

Курорт Тянь-Шаньнинг ғарбий тоғқиррасида, 1500 м баландликда жойлашган. Чанғичилар ўз тайёргарлик даражасига мос трассани танлашлари мумкин: «яшил»дан то «қора»гача. Барча мураккаб тушишлар асосий қирда ўтказилган ва у учун канат-креселли подъемник қўлланилади.

Бир ярим километрлик тушиш бир нечта қисқа трассаларга бўлинган, уларга кўтарилиш учун чанғичилар лыже-буксирлар ва бугеллардан фойдаланади. Яқин атрофда слаломчилар учун махсус тушиш ва бэккантри учун очиқ майдонча мавжуд.

Чимганда алоҳида хизматларга нархлар:

Маҳаллий аҳоли истаганларни отларда сайрга олиб чиқади.

Бир кунлик турар-жой нархи таклиф этилган шароитга қараб ўзгаради: